Hieronder bespreken we uitgebreid bovenstaande onderzoeken.

De wetenschappelijke evidentie die pleit vóór vroege expliciete RSV zoals gepropageerd door Sensoa en Rutgers.
Volgens de organisaties Sensoa en Rutgers zorgt de vroege expliciete praktijkgerichte seksuele voorlichting ervoor dat jongeren hun eerste keer seks uitstellen? Deze vaststelling duidt Sensoa aan de hand van statistieken die ze onjuist interpreteren uit het ‘Seks onder je 25^ste-onderzoek’ door Rutgers en Soa Aids Nederland (SANL) uitgevoerd. Dit onderzoek wordt om de vijf jaar opnieuw uitgevoerd.

Een onderzoek van 1995 zou aangeven dat de gemiddelde leeftijd voor de eerste seks 15,1 jaar is. De 75 % die nog niet seksueel actief was, werd niet meegerekend in dit onderzoek, dus de leeftijd ligt veel hoger.
In 2005 zou de leeftijd van de eerste keer seks 16 jaar zijn. Ook hier werd de 46 % die niet seksueel actief waren niet meegerekend. Er zijn nog meer variabelen waarmee in het onderzoek geen rekening werd gehouden. Er was een lage response rate en degenen met meer seksuele ervaringen en een vrijere seksuele moraal zijn eerder geneigd wel mee te doen aan onderzoek. Dus de gemiddelde leeftijd van 16 jaar is helemaal niet het gemiddelde maar ligt hoger.
Volgens het meest recente onderzoek had in 2012 de helft van de jongeren met 17,1 jaar voor het eerst seks, in 2017 is dat 18,6 jaar (Boek: Seks voor iedereen van Arjet Borger, p 55).

Een onjuiste interpretatie van statistieken en het feit dat men geen rekening hield met meerdere variabelen maakt dit onderzoek ongeldig. Dus de expliciete RSV met aanbieden condoom leidt niet tot een latere eerste keer.

Omdat de media deze foutieve vaststelling toch wijd verspreiden, wordt dit voor waar aangenomen. Sensoa doet op haar website en in haar lessen RSV van het middelbaar en tijdens lezingen telkens beroep op bovenstaand onderzoek om haar keuze voor vroege expliciete RSV te verrechtvaardigen en om ouders gerust te stellen.

• • Op haar website haalt Sensoa dit onderzoek aan onder de titel: ‘Waarom hebben jongeren later seks?’ (Bron>>) (Bron>>).
  • In de krant: ‘Jongeren blijven steeds langer maagd: Een nieuwe grootschalige studie toont aan dat Nederlandse tieners almaar langer wachten om seks te hebben. Een soortgelijke tendens is merkbaar in België’ (Bron>>).

=> Ons lijkt het eerder waarschijnlijk dat de vroege expliciete RSV gepaard gaande met het aanbieden van het condoom en het verlagen van de wettelijke leeftijd voor seksuele gemeenschap zal leiden tot meer en vroegtijdigere seksuele contacten onder jongeren. Hierbij kunnen we de parallel trekken met de legalisering van de pornografie (1973) die geleid heeft tot massaal gebruik en verslaving ervan.

De wetenschappelijke evidentie die pleit voor een andere aanpak relationele en seksuele vorming.

Cfr 1. Bezuinigingen door Britse overheid op voorlichting en anticonceptie hebben geleid tot een opmerkelijke daling van het aantal tienerzwangerschappen.
Onderzoek:
Zij vergeleken de cijfers van 149 lokale autoriteiten tussen 2009 en 2014 en ontdekten een daling van het aantal tienerzwangerschappen van 42,6 % tussen 2008 en 2013, waarmee het laagste aantal tienerzwangerschappen sinds 1969 werd bereikt. In 2014 daalde het aantal met nog eens 10 %.
‘Het aantal tienerzwangerschappen is zelfs gedaald tot het laagste niveau sinds 1969, meldt de Catholic Herald op basis van het onderzoek. Dat is volgens de krant het zoveelste onderzoek dat aantoont dat het overheidsbeleid rond seksuele voorlichting en anticonceptie averechts werkt.’
‘De onderzoekers waren zo verrast door wat ze ontdekten, dat zij op zoek gingen naar andere mogelijke verklaringen.’
(Bron: The effect of spending cuts on teen pregnancy >>)

=> Anticonceptie verkleint het risico op zwangerschap,  maar als tieners te vroeg expliciete RSV krijgen en toegang tot anticonceptie worden ze  aangemoedigd om aan seks te beginnen of vaker seks te hebben.

Cfr 2. In Oeganda is de A-B-C benadering effectief voor HIV preventie.
Abstinence, Be faithful, and use Condoms - onthouding, trouw, of correct en consistent condoom gebruik indien A en B niet kunnen gevolgd worden.

Hier vindt u de verdediging van de A-B-C strategie in The Lancet:
‘U zei dat de A-B-C-aanpak (Onthouding, Trouw zijn en Condooms gebruiken) voor hiv-preventie moeilijk te realiseren is in ontwikkelingslanden, waarvan vele wereldwijd de hoogste prevalentie van hiv hebben. Er is echter steeds meer bewijs dat suggereert dat deze aanpak voor HIV-preventie effectief is, zelfs in ontwikkelingslanden. Op dezelfde AIDS-conferentie waar de Bush-politiek over AIDS werd verweten zich te concentreren op onthouding, sprak de Oegandese president Yoweri Museveni over het succes van hun programma, dat mensen aanmoedigt om geslachtsgemeenschap uit te stellen (onthouding), minder losse seks te hebben en meer condooms te gebruiken.

De afname van de hiv-prevalentie in Oeganda is opmerkelijk en houdt duidelijk verband met veranderingen in seksueel gedrag. De resultaten van Oeganda's uitgebreide programma zijn vergeleken met de resultaten die behaald zouden kunnen worden met een HIV-vaccin met een effectiviteit van 80 %.  De veranderingen in levensstijlen in Oeganda, vergeleken met de buurlanden, geven aan dat vermindering van het aantal seksuele partners, meer dan condoomgebruik, van het grootste belang is geweest bij het indammen van de HIV-epidemie.

Simplistische kritiek op A-B-C strategieën, gebaseerd op morele of ideologische gronden in plaats van wetenschap, moet vermeden worden. Deze aanpak heeft indrukwekkende resultaten opgeleverd in het enige land waar het is toegepast. Waarom zou het dan niet getest worden in andere landen?’
(Bron: The Lancet>>)

=> Abstinence, Be faithful, use Condoms, is een haalbare piste en is effectief. De bewering van Sensoa dat de A-B-C benadering niet zou werken ten aanzien van soa-preventie wordt met dit Oegandees onderzoek ontkracht. De C-aanpak is het minst effectief daar blijkt uit het onderzoek in opdracht van de Alan Gutmacher Stichting, dat tijdens het eerste jaar van het condoomgebruik de faalkans 13 % is. Wanneer jongeren geadviseerd worden veilig te vrijen, mogen zij dus in principe Russische roulette spelen omdat de kans op falen 1 op 7 bedraagt.

Sensoa presenteert enkel de C-aanpak in haar campagnes. Hierdoor worden de jongeren eenzijdig en onvolledig geïnformeerd en kunnen ze niet een weloverwogen geïnformeerde keuze maken. Hierdoor worden de jongeren niet aangemoedigd om de A-B benadering te volgen (onthouding tot men een vaste partner heeft).

In de resultaten van het condoomonderzoek van Sensoa van 2024 lezen we dat 76 % van de deelnemers het  condoom wil weglaten als ze de sekspartner goed kennen (Bron>>). Hier zien we dus dat 76 % kiest voor trouw aan één partner en niet voor het condoom. Misschien kunnen deze cijfers Sensoa aanmoedigen om tijdens hun campagnes de volledige A,B,C-benadering bij te brengen aan de jongeren. Dus niet alle jongeren moeten een condoom op zak hebben. Jongeren moeten duidelijk kiezen waarvoor ze staan.

Cfr 3. De Chileense studie in verband met zwangerschapspreventie bij jongeren die deelnamen aan het Teenstar programma.

Het TeenSTAR-programma heeft als doel de effectiviteit van een op onthouding gericht seksueel voorlichtingsprogramma voor adolescenten te evalueren. Dit onderzoek vond plaats in plaats op een Chileense openbare middelbare school (Santiago, Chili).

Teen STAR™ is een ontwikkelingsleerplan, opgericht door Hanna Klaus, dat adolescenten en jongvolwassenen helpt om bewuster om te gaan met hun opkomende seksualiteit en vruchtbaarheid en hen helpt om verantwoorde beslissingen te nemen. Dit programma wordt voorgesteld in 30 landen over de hele wereld. https://www.teenstar.be/

=>De op onthouding gerichte TeenSTAR-RSV zorgde voor ongeveer 5 maal minder onbedoelde zwangerschappen bij adolescenten (Bron>>).

Hieruit kunnen we besluiten dat onthouding totdat men een trouwe relatie heeft (de A-B benadering) effectief is. Een klein percentage is toch ongewenst zwanger.

Cfr 4. Een goede bescherming tegen tienerzwangerschap zijn sterke gezinsbanden waarbij ouders aanwezig zijn en hun contacten met jongeren goed onderhouden. Het is dus niet de doorgedreven expliciete RSV die deze bescherming zal garanderen.

In 2003 was het aantal tienerzwangerschappen in Nederland viermaal lager dan in  Engeland en Wales. In Groot-Brittannië veronderstelde men dat de oorzaak was: een meer open houding t.o.v. seks en de vroege expliciete seksuele voorlichting in Nederland. Socioloog Dr. Van Loon wijst op een onjuiste conclusie.

Bij nader toezien  was er geen verschil van de inhoud RSV in Nederland en Groot-Brittannië en begon de RSV niet op jongere leeftijd. Andere variabelen hebben de resultaten beïnvloed:

Het verschil werd gemaakt door de volgende bevindingen:

• • de inspraak van ouders en schooldirecties in wat ten slotte onderwezen werd als RSV,
  • de gezinsbanden waren in Nederland veel sterker. Nederland heeft een veel lager percentage eenoudergezinnen, buitenechtelijke geboorten, echtscheidingen en moeders met een voltijdse baan.
  • Moeders gingen halftime werken of bleven thuis. Zo was er grotere inbreng in de (seksuele) opvoeding van de ouders.
    (Bron>> Boel - Van Loon J. : Deconstructie van het Nederlandse Utopia Seksuele voorlichting en tienerzwangerschap in Nederland)

Er is een duidelijk verband tussen het uiteenvallen van het gezin en vroegtijdige seksuele experimenten. In de jaren 1990 waren het in Nederland immers vooral de moeders die deeltijds werkten of gewoon thuisbleven, waardoor hun opgroeiende tieners nooit alleen thuis waren en zij zelf (seksuele) opvoeding gaven binnen een gezonde gezinscontext. In deze gezinnen hadden de jongeren weinig ongewenste zwangerschappen.

Na deze vaststelling hebben 16 parlementariërs in het Brits Parlement een motie ingediend voor meer ondersteuning van de gezinnen en het aanbevelen van onthouding voor jongeren (Bron>>).

=> Het bewijs dat doorgedreven vroege expliciete seksuele voorlichting het seksuele gedrag van jongeren beïnvloedt en risicogedrag vermindert, is zwak. Het is belangrijk dat ouders aanwezig zijn en hun contacten met jongeren, vooral in de puberteit, goed onderhouden. De beste bescherming tegen tienerzwangerschap is de sociale controle van ouders thuis.

In het Engels wordt dikwijls de term ‘comprehensive sexual health’ gebruikt om de RSV te benoemen, ook door de Wereld Gezondheidsorganisatie. Sommige organisaties claimen deze naam maar voldoen niet aan de inhoud. Aanvankelijk leert ‘uitgebreide seksuele voorlichting’ dat onthouding de meest effectieve manier is om tienerzwangerschappen en HIV en andere SOA's te voorkomen (Bron>>) (Bron>>). Dit komt overeen met onze vaststelling binnen de A-B-C benadering. Later werd deze ‘uitgebreide seksuele voorlichting’ steeds meer expliciet en belevingsgericht waarbij meer accent kwam te liggen op het recht op seks en het genot en plezier dan op onthouding totdat men een vaste partner heeft.

Besluit:
Met dit schrijven hopen we aan de hand van wetenschappelijk bewijs de beweringen van Sensoa, dat vroege expliciete belevingsgerichte RSV met het aanbieden van condoom leidt tot een latere eerste keer seks, voldoende in vraag gesteld. We hebben de effectiviteit van de holistische A-B-C aanpak ter preventie van soa’s en ongewenste zwangerschappen voldoende aangetoond.