1 december is Wereldaidsdag.
Welke preventieve maatregelen missen we bij Sensoa?

1 december 2024, Comité Bescherm onze kinderen.

Volgens het onderzoek van Sciensano waren er in 2023 665 nieuwe hiv-diagnoses in België. Dat is gemiddeld 1,8 diagnoses per dag. Dit is een stijging van 13 % in vergelijking met 2022. Daarmee stopt de dalende trend die we voorheen hadden (1).

Het grootste deel van de nieuwe diagnoses vond plaats bij 25-plussers. Tussen 15 en 19 jaar werd bij 3% van de jongeren hiv vastgesteld. Onder de 15 jaar 1%. We zien dus dat hiv vooral een probleem is bij de jongvolwassenen, niet bij de jongeren.

In 2023 werden er in België 18 703 mensen met hiv medisch opgevolgd. 87% heeft een lage onderdrukte virale lading omdat ze een langdurig hiv-remmers innemen (antiretrovirale middelen).

8727 personen nemen de medicatie PrEP (Pre-Exposure Profylaxis ), een medische behandeling voor mensen zonder hiv dat een besmetting met hiv wil voorkomen. PrEP is vooral bedoeld voor mensen die groot risico lopen op hiv. Dit is stijging met 26% tegenover 2022. 99% van de gebruikers zijn mannen.

Naar schatting weten 1325 mensen in België nog niet dat ze hiv hebben. Dit overschrijdt de 5 % in 2023. Daarom is het testen op hiv belangrijk.

We komen in totaal op meer dan 20 000 personen met een hiv-besmetting in België in 2023. Dit vraagt een grote inspanning van de gezondheidszorg om bijna 19 000 personen te blijven opvolgen. Meer dan de helft van deze personen, ongeveer 10 000, was ouder dan 50 jaar. Deze personen hebben meer bijkomende chronische ziekten en sommigen hebben een langdurige blootstelling aan medicatie tegen het hiv-virus (2).

Alarmerend is dat de hiv-remmers geen effect hebben op het gemuteerde virus. Zo kan bij deze dragers de virale lading terug stijgen en kan hiv zich weer vermenigvuldigen (3).

In Nederland blijft het totaal aantal nieuwe hiv-diagnoses stabiel maar in de groep jonge mannen (15 tot 30 jaar) die seks hebben met mannen (MSM) nemen de hiv-diagnoses toe met 14% (4).

De gemiddelde besmettingskans bij een éénmalig onveilig heteroseksueel contact met iemand die geïnfecteerd is, wordt geschat tussen de 0,014%. Anale seks zonder condoom, verhoogt de kans om hiv op te lopen met 0,1-3% (5). Bij voldoende risicofactoren kan het heteroseksuele transmissierisico oplopen tot 10 % per keer, en bij anale seks zelfs tot 30% (6).

Als preventie doet men het volgende:

• Het gebruik van condooms aanbevelen, maar door gebruiksfouten is ook het condoom niet 100% veilig.
• Het aanmoedigen zich te laten testen
• Een vlugge hiv-behandeling opstarten van besmette personen zodat het virus niet wordt doorgegeven.
• Het promoten van PrEP voor personen die een risico lopen, (vooral bij MSM)

Sensoa vraagt meer lessen relationele en seksuele vorming (RSV) waarbij het condoomgebruik en het gebruik van PrEP aan bod komt.

Wat we missen bij de RSV van Sensoa!
In het lespakket ‘Lesgeven over soa’s en hiv’ wordt het afraden van wisselende partners niet vermeld (7). Als beide partners trouw zijn aan één partner, is er geen gevaar van overdracht van het hiv-virus. Enkel door het veelvuldig wisselen van partner wordt het virus doorgegeven. Waarom wordt minder wisselende partners niet aanbevolen door Sensoa? Dit vraagt wel gedragsverandering, maar is dat te veel gevraagd als men weet dat intussen 20 000 personen met hiv besmet zijn en nieuwe resistente hiv-virussen optreden? Door trouw te zijn aan één partner kan men het risico op hiv herleiden naar nul!

Ook wordt het gevaar van anale seks amper benoemd door Sensoa. Uit het onderzoek ziet men duidelijk dat het besmettingsgevaar hoger is bij anale seks. Men doet vooral veldwerk waar MSM gepraktiseerd wordt. Is het niet nodig dit verhoogde risico te benoemen en te ontraden? Dit is niet stigmatiseren maar doorgeven van wetenschappelijke kennis. Dit lijkt het nieuwe taboe te worden in de seksuele voorlichting.

Besluit:

We hopen op een stille wending bij Sensoa in de aanpak van hun relationele en seksuele vorming. Voor het bekomen van een optimale seksuele gezondheid is ook het relationele aspect van groot belang. Belangrijk is dat Sensoa de jongeren de volledige A-B-C-methode (onthouding, trouw of condoom) bijbrengt. Hierbij wordt niet enkele het belang van het condoom belicht maar ook de voordelen van het wachten met seks totdat men een vaste veilige relatie heeft en van het trouw zijn aan één partner (8). Zo krijgen de jongeren de volledige informatie en kunnen ze een zelf overwogen beslissing maken.

Bronnen

1. Sciensano, Hiv en aids. Het laatste rapport. https://www.sciensano.be/nl/biblio/epidemiologie-van-hiv-belgie-toestand-op-31-december-2023
2. Hiv in België, feiten en cijfers. https://www.sensoa.be/hiv-belgie-feiten-en-cijfers
3. Hiv en aids behandelen. https://www.allesoverseks.be/hiv-en-aids-behandelen

4. Groeiend aandeel hiv-diagnoses   https://aidsfonds.nl/nieuws/groeiend-aandeel-hiv-diagnoses-onder-jongeren-in-nederland-actie-is-nodig

5. Wat is de kans op hiv - bron>>
6. Hoe groot is de kans op het oplopen van een SOA? https://soazorg.nl/kennisbank/vragen/hoe-groot-is-de-kans-op-het-oplopen-van-een-soa/
7. Lesgeven over soa’s en hiv. https://www.sensoa.be/lesgeven-over-soas-en-hiv

8. ABC-methode https://www.bescherm-onze-kinderen.be/onderzoek/onderzoeken-van-rsv