De nieuwe minimumdoelen voor seksuele en relationele vorming in het secundair onderwijs bevorderen de vrijheid van onderwijs.

Juni 2024, Persartikel ‘Bescherm onze kinderen’

De nieuwe minimumdoelen voor relationele en seksuele vorming in de eerste graad van het secundair onderwijs, opgelegd door het ministerie van Onderwijs, bieden ruimte om die in te vullen volgens eigen moreel kompas van de school.

In een artikel op LinkedIn schrijft de woordvoerder van Sensoa, Wannes Magits : ‘Relationele en seksuele vorming is nu niet meer verplicht, op één doel na: ‘het functioneren van de organen van het voortplantingsstelsel’. ‘Condooms en consent zijn verdwenen’ (Bron>>). Klopt dit?

Het is niet omdat de nieuwe minimumdoelen niet direct de begrippen en visie van Sensoa weergeven, dat ze tekort schieten en éénzijdig zijn.

Vooreerst, in de nieuwe richtlijnen van het Ministerie gaat het niet meer zoals voorheen over eindtermen doch over minimumdoelen. Iedere school is dus vrij om deze minimumdoelen volgens eigen moreel kompas invulling te geven.

Vervolgens, in de nieuwe minimumdoelen worden inderdaad geen termen meer gebruikt die wijzen naar praktijkgerichte seksuele beleving. En terecht. Jongeren moeten niet geïnformeerd worden over ‘de eerste keer’, ‘doet het pijn?’ ‘Ben ik er klaar voor?’ ‘Hoe geef ik toestemming’ … voordat ze seksueel volwassen zijn. Ze moeten wel leren weerbaar te worden van jongs af aan.

Sensoa is bezorgd over de forse stijging van het aantal nieuwe diagnoses van seksueel overdraagbare aandoeningen onder de jongeren. En dat is een terechte zorg.
Inderdaad, nog steeds lopen jongeren onbewust soa’s op. Niet omdat ze, volgens Sensoa niet de nodige seksuele voorlichting krijgen, maar omdat Sensoa voorhoudt dat vrijen met condoom 100 % veilig is.
De scholenkoepel hield recent een actie waarbij ze condooms uitdeelden in de scholen zonder te wijzen op de risico’s bij gebruik. Daarmee misleiden ze de jongeren en geven ze een vals gevoel van veiligheid.
Sensoa stelt condooms beschikbaar voor leerkrachten om die uit te delen in de klas. Bij het onderricht betreffende het condoom, wanneer de jongere seksueel meerderjarig is, moet duidelijk gecommuniceerd worden dat het condoom NIET volledig beschermt. Het beschermt wel tegen chlamydia, gonorroe, hiv en trichomonas en gedeeltelijk tegen genitale wratten (HPV), herpes, hepatitis B, syfilis, schurft en schaamluizen. 100% veilig vrijen bestaat niet. Enkel wanneer men trouw blijft aan één partner levenslang is het risico op soa’s nihil. Deze boodschap missen we bij Sensoa. Zij focussen zich enkel op het verspreiden van het condoom en het consent, de wederzijdse goedkeuring. Het belang van een veilige vaste relatie komt amper aan bod.
Sensoa zou jongeren kennis moeten laten maken met de ABC-methode waarbinnen zij kunnen kiezen tussen Abstinence (onthouding), Be Faithful (trouw), or Use a Condom (gebruik van condoom). Zo kunnen de jongeren zelf een geïnformeerd keuze maken en wordt het condoom niet eenzijdig opgedrongen.

De minimumdoelen luiden als volgt en kan men als volgt invullen :
(de volledige versie vindt u HIER>>)

• Fysieke en mentale gezondheid
  Gezondheidsvaardigheden in functie van hun fysiek en mentaal welzijn, met betrekking tot seksuele gezondheid en seksuele ontwikkeling.
  Invulling: Belangrijk op die leeftijd is dat leerlingen stilstaan bij het wonder van de eigen vruchtbaarheid en leren hiermee verantwoord om te gaan. Er moet ruimte zijn om vragen te stellen over alle veranderingen die ze op fysisch en mentaal/emotioneel niveau ervaren, zodat ze welbevinden ervaren.
• Digitale competenties
  De leerlingen passen ethische, sociale en legale regels toe bij het gebruiken van digitale technologie, zoals het beschermen van persoonlijke data, principes van portretrecht.
  Invulling: De online-weerbaarheid wordt hierbij aangescherpt. Sexting en pornokijken worden door Sensoa genormaliseerd, ook onder de seksueel volwassen leeftijd van 16 jaar. Ons lijkt het beter dit sterk te ontraden, samen met het aangeven van de motivatie hiertoe.  Circuleren er toch sexting-foto's dan kunnen leerlingen dit doorgeven aan een door de school aangestelde vertrouwenspersoon. Vermits sexting onder de 16 jaar nog steeds bij wet verboden is, kan die de nodige maatregelen nemen.
• Sociaal-relationele competenties
  De leerlingen gaan respectvol en constructief met anderen in interactie, rekening houdend met elkaars grenzen.
  Invulling: Hier kan men de jongeren bijbrengen om ook op seksueel gebied duidelijk eigen grenzen aan te geven. Zo voorkomt men grensoverschrijdend gedrag. Het vlaggensysteem van Sensoa, dat aangeeft welk seksueel gedrag onaanvaardbaar is, geeft flinterdunne grenzen aan. Door de jongeren te dicht bij de gevarenzone te laten komen kan het o.i. grensoverschrijdend gedrag juist in de hand werken.
• Burgerschap
  • De leerlingen reflecteren over het relationele, gelaagde en dynamische karakter van identiteit. Het gelaagde karakter van identiteit zoals gerelateerd aan biologische aspecten, regionale aspecten, subculturen, gender-gerelateerde groepen, socio-economische groepen, levensbeschouwelijke groepen.
    Opvallend is dat men hier niet enkel de gender gerelateerde identiteit vermeldt maar nog veel andere aspecten die de identiteit mee vorm geven. En terecht. Net zoals de LGBTQI+-gemeenschap gezien wil worden, willen ook de joden, moslims, christenen, rijk, arm, Afrikaan, Europeaan … gezien en aanvaard worden. Allen moeten zich veilig voelen op school of op straat.
    'Reflecteren over (beschouwen, overdenken) de verschillende aspecten van de identiteit', laat duidelijk zien dat het niet gaat om het bijbrengen van één identiteit maar het overzien van en kennismaken met de veelheid ervan.
  • De leerlingen lichten toe hoe verschillende vormen van diversiteit verrijkend en uitdagend zijn voor het samenleven. Diversiteit zoals gerelateerd aan fysieke, mentale, cognitieve, socio-economische, culturele, levensbeschouwelijke aspecten.
    Ook hier maakt de leerling kennis met een ruime waaier aan diversiteit.  Ze leren zowel de rijkdom als de uitdagingen ervan te begrijpen en te hanteren.

Besluit: De minimumdoelen voor seksuele en relationele opvoeding bieden voldoende mogelijkheden om aan de slag te gaan in de klas. Ze stroken wel degelijk met het actieplan ter bestrijding van seksueel geweld dat door de Vlaamse regering werd opgesteld. En het kan er zeker voor zorgen dat minder soa’s verspreid worden.

We vragen aan de door ons verkozen politici: bescherm onze vrijheid van onderwijs en subsidieer buiten Sensoa ook andere organisaties die werken aan goede lespakketten  relationele en seksuele opvoeding.